🖋️लेखणी बोलते तेव्हा..

 

🖋️लेखणी बोलते तेव्हा..

    लेखणीची किंमत काय आहे यावरून तिला महत्त्व येत नाही तर काय लिहिले यावरून लेखणीचे स्थान ठरते.लेखणी खरे तर लिहिण्याचे साधन!पण जेव्हा ही लेखणी बोलते तेव्हा ती मुक्तपणे विचार व्यक्त करते.समाजमन ढवळून काढते.समाजात अमुलाग्र
बदल घडवून आणते.यासाठी परीक्षेसाठी लिहिणे आणि पाठांतर केलेलेच लिहिणे ही सवय बंद व्हायला हवी.लहाणपणापासूनच स्वत:चे विचार मांडता आले पाहिजेत.तरच प्रामाणिक विचार मांडण्याची सवय लागेल.
         स्वातंत्र्यपूर्व काळातील वर्तमान पत्राचे महत्व व कार्य आपणा सर्वांना माहितच आहे. यामुळे येथील लोकांना पाश्‍चिमात्य जगाचे जगाची ओळख झाली .आचार्य बाळशास्त्री जांभेकर यांच्यामुळे लोक विचार करायला शिकले.'दीनबंधु' वृत्त पत्राने बहुजन समाजाच्या चळवळीत महत्त्वपूर्ण कार्य केले. भारतीय स्वातंत्र्यलढ्यात 'केसरी' व 'मराठा' या वृत्तपत्रांची भूमिका महत्त्वाची ठरली लोकमान्य टिळक आणि गोपाळ गणेश आगरकर यांनी जनतेच्या मनात ब्रिटिश सरकारविरुद्ध असंतोष निर्माण करण्याचे कार्य केले. यावरून आपल्याला कळते की लेखणी जेव्हा बोलते तेव्हा जनजागृतीचे कार्य घडून येते.
      स्वातंत्रोत्तर काळातही लेखणीने महत्वाचे कार्य केले. यामध्ये समाजातील विविध घडामोडींना  माणसांपर्यंत पर्यंत नेण्यात आले .सर्वसामान्य माणसाचे प्रश्न,अडचणी त्याला आवश्यक त्या गरजा हे बातम्यांचे विषय  झाले .संयुक्त महाराष्ट्र आंदोलनाच्या प्रचार-प्रसार   ,आचार्य अत्रे  यांची  वाणी आणि 'मराठा' द्वारे आग ओकणारी लेखणी यांचे मोठे योगदान आहे. आजही सोशल मीडियावर   लोकांचा जास्त भर आहे. त्यातही निवडणूक प्रचार एखाद्या घटनेवर असे मत मांडणे यासाठी लोक लेख लिहितात आणि ते वायरल होतात. लिखित,दृश्य,श्राव्य अशा सर्व साहित्याची निर्मिती होत आहे. मालिका चित्रपट यांच्यामध्ये नवीन विषय हाताळले जात आहेत. या सर्वांमागे ताकदवान लेखणीच आहे.

  कथानक लिहिणारे लेखक अयोग्य गोष्टींना  वाचा  फोडतात समाजातील जटील समस्यांवर प्रकाश टाकतात यातून समकालीन काळातील समस्या सहजपणे समाजासमोर येतात आता स्त्रियाही बोलू लागल्या आहेत. स्त्री साहित्यामुळे त्यांच्या समस्या त्यांच्यावर होणारे अन्याय समाजासमोर येत आहेत. समाजातील अनेक प्रश्नांवर प्रथांवर प्रकाश टाकला जातोय. स्त्रीभ्रूणहत्या  करणाऱ्या संस्थांची नावे यामुळेच आपल्याला कळाली. त्याचप्रमाणे याविरुद्ध जनजागृतीसाठी लेखणीचा उपयोग झाला. हुंडाबळी, स्त्रियांवर होणारे अत्याचार यावरही वेळोवेळी जनजागृती केली जाते. समाजावर प्रभाव पाडणारी गीते, गाणे, पथनाट्य यांच्यामधून आजही मुलींवर होणाऱ्या बलात्काराविषयी  निषेध व्यक्त करता येईल. यासाठी प्रभावी लेखणीची गरज आहे. विद्यार्थ्यांनी शैक्षणिक क्षेत्रातील अन्यायाविरुद्ध लेखन केले पाहिजे. समाजात दलितांवर होणाऱ्या अन्यायाला वाचा फोडण्यासाठी डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकरांनी लेखणीचा वापर केला होता. संत तुकाराम महाराजांनी आपल्या अभंगातून जनजागृती केली. संत रामदास महाराजांनी राष्ट्रउभारणीसाठी आणि समाजाला योग्य वळण लावण्यासाठी 'मनाचे श्लोक', 'दासबोध' यांचे लेखन केले. महात्मा  ज्योतिबा फुले सावित्रीबाई फुले यांनीही समाजसुधारणेसाठी लेखन केले आणि क्रांती करून दाखवली.

      आजही लेखणीची ताकद सर्वांनी जाणली पाहिजे फक्त लोकांना आवडणारे लेखन करू नये. कुठल्याही दबावगटाला बळी पडून लेखणीने गुलाम बनू नये. लेखणी ही दुधारी तलवार आहे हे लक्षात ठेवावे.प्रसिद्धी साठी बोलू नये तर परिवर्तनासाठी कार्य करावे.
भारतीय लोकशाहीचे विधीपालीका (संसद), कार्यपालीका (प्रशासन) व न्यायपालीका (कोर्ट) हे तीन आधारस्तंभ आहेत. यामध्ये चौथा आधारस्तंभ म्हणून प्रसारमाध्यमे/वृत्तपत्र गणले जातात.  . लोकशाही बळकट होण्यासाठी लेखणी खूप महत्त्वाची आहे.लोक पत्रकारांमार्फत आपले विचार जगासमोर आणू शकतात.लहानपणापासूनच मुलाला आपले विचार व्यक्त करता आले पाहिजेत. तरच तो लोकशाहीतील एक सक्षम नागरिक बनेल. 

अर्चना मुरूगकर

archanamurugkar@gmail.com